افزایش تورم فقرا؛ قیمتگذاری دستوری افاقه نکرد
گیل اقتصاد: به گزارش مرکز آمار، دهک اول بیشترین و دهک دهم کمترین تورم ماهانه را در آبان ۱۴۰۴ به خود دیدهاند. تورم مضاعف بخش خوراکی و سهم بیشتر آن از سبد مصرفی دهکهای پایین، میتواند عامل اصلی پیشی گرفتن تورم آنها از دهکهای بالایی باشد.
تورم دهکها از آن جهت دارای اهمیت است که فشار تورمی را بر طبقات درآمدی مختلف جامعه آشکار میسازد. به همین علت، مرکزآمار نیز ماهانه در گزارش تورمی خود، تورم دهکها را مورد بررسی قرار میدهد. در آبان ماه همانند چند ماه اخیر، تورم در دهکهای پایین جامعه، از دهکهای بالا بیشتر بوده است؛ بهطور مشخص در این ماه، بیشترین تورم ماهانه برای دهک اول بوده و کمترین تورم را دهک دهم به خود اختصاص داده است. علت این تفاوت تورم بین طبقات مختلف جامعه، سبد مصرفی متفاوت آنها است؛ به طور مثال دهک های پایین، سهم بیشتری از سبد مصرفی خود را صرف کالاهای خوراکی میکنند چون درآمد محدودی دارند و عمده این درآمد صرف هزینههای ضروری میشود. در مقابل، با افزایش درآمد و حرکت به سمت دهکهای بالاتر، بخش بزرگتری از درآمد برای اختصاصدادن به نیازهای غیرخوراکی و خدمات باقی میماند.
طبقات پایین، زیر فشار تورم خوراکی
به گزارش مرکز آمار، دهک اول با ۳.۹۷ درصد بیشترین و دهک دهم با ۳.۱۸ درصد کمترین تورم ماهانه آبان را داشتهاند؛ این در حالی است که تورم ماهانه کل در آبان ۳.۴۱ درصد بوده است. به عبارت دیگر، تورم ده درصد از کمهزینهترین خانوارهای کشور بالاتر از تورم میانگین کل کشور بوده در حالی که این نرخ برای ده درصد از پرهزینهترین خانوارها کمتر از میانگین تورم در کل کشور بوده است. همچنین بررسی سایر دهکها نشان میدهد که به طور کلی تورم ماهانه دهکهای اول تا هشتم از تورم ماهانه کل آبان بیشتر بوده است. این مسئله نشان میدهد که افزایش قیمتها بر سبد مصرفی خانوار دهکهای پایینتر یا متوسط بیشتر منعکس شده و فشار بیشتری بر آن طبقات وارد کرده است. مسئلهای که در ماههای اخیر بهعلت پیشی گرفتن تورم خوراکیها بر غیرخوراکیها بهوجود آمده است. سهم بخش خوراکی از تورم دهک اول، ۲.۴۹ واحد درصد است؛ در واقع اگر بخش خوراکیها با افزایش قیمت مواجه نمیشد تورم ماهانه دهک اول از ۳.۹۷ درصد به ۱.۴۸ درصد میرسید.
«سبزیجات» که جایگاه مهمی در سبد مصرفی خانوارهای کم بضاعت دارد، تورم ماهانه ۷.۸ درصدی را به خود دیده است. همین مسئله باعث سهم ۰.۹۳ واحد درصدی سبزیجات از تورم ماهانه دهک اول شده است. همین واقعه نمونهای از اثر مضاعف تورم کالاهای خوراکی بر طبقات پایینتر جامعه را نشان میدهد. علاوه بر سبزیجات، «میوهوخشکبار» با ۶.۷ درصد و «لبنیاتوتخم مرغ» نیز با ۶ درصد، تورم ماهانه قابل توجهی را به خود دیدهاند که هر کدام اثر متفاوتی بر تورم دهکها گذاشتهاند.
نکته قابل توجه این است که معیشت خانوارهای کم بضاعت همیشه جزوی از شعارها و سیاستهای مسئولین بوده است. به همین علت علاوه بر قیمتگذاری دستوری، ارز ترجیحی قابل توجهی نیز برای کنترل تورم بخش خوراکی صرف شده است. اما با وجود همه این سیاستهای حمایتی برای کنترل قیمت، بخش خوراکی به موتور اصلی تورم ماههای اخیر تبدیل شده است. تنها یک سوال باقی میماند که با وجود صرف ارز ترجیحی و سیاستهای کنترل قیمت در بخش خوراکیها، چرا این بخش با تورم بیشتری مواجه شده است؟ آیا دولت و بانک مرکزی سالها بر یک سیاست اشتباه پافشاری کردهاند؟
